Przedawnienie mandatu, np. za przekroczenie prędkości lub parkowanie w niewłaściwym miejscu, to marzenie wielu kierowców. Przepisy prawa zakładają co prawda konkretny okres, po którym kara traci "ważność", ale nie dotyczy to wszystkich rodzajów mandatów.
Kiedy kierowca może dostać mandat? Jakie są rodzaje mandatów?
Co do zasady, istnieją dwie okoliczności, w których można otrzymać mandat. Pierwsza to przyłapanie osoby na gorącym uczynku, czyli np. podczas nieprzepuszczenia pieszego chcącego przejść przez pasy. Jeśli policjant przyłapie kierującego na takim wykroczeniu, może wypisać mu mandat i przyznać punkty karne.
Drugim przypadkiem jest sytuacja, gdy popełnione wykroczenie zostanie zarejestrowane przy użyciu urządzenia nagrywającego, czyli np. fotoradaru. Jeżeli kierowca na danym odcinku przekroczy prędkość i zostanie zarejestrowany przez stojące przy drodze urządzenie, to zachodzi prawna możliwość ukarania go mandatem w wysokości stosownej do prędkości, o jaką przekroczył dopuszczalny limit.
W Polsce obowiązują trzy rodzaje mandatów:
- Mandat gotówkowy - nakładany najczęściej na cudzoziemców lub osoby czasowo przebywające w Polsce. Opłacany jest od razu, więc kwestia przedawnienia nie występuje.
- Mandat kredytowany - najczęściej spotykany. Kierowca ma siedem dni na jego zapłatę od momentu przyjęcia.
- Mandat zaoczny - wystawiany np. wtedy, gdy kierowca zaparkuje w niedozwolonym miejscu, a policjant lub straż miejska zostawi dokument za wycieraczką. Należy go opłacić w ciągu siedmiu dni od daty doręczenia.
Co się dzieje, gdy mandat nie zostanie zapłacony?
Jeśli ukarany kierowca nie zapłaci mandatu w terminie, organ wystawiający (np. policja) kieruje wniosek do sądu o nadanie mu klauzuli wykonalności. Ma na to rok od daty wystawienia mandatu (art. 98 §1 Kodeksu wykroczeń). Po nadaniu klauzuli mandat staje się tytułem egzekucyjnym i podlega egzekucji przez urząd skarbowy lub komornika.
Po jakim czasie przedawnia się mandat? Mandaty kredytowane, zaoczne
W przypadku mandatu gotówkowego przedawnienie nie obowiązuje - kara jest opłacana od razu, na miejscu. Inaczej wygląda to przy mandacie kredytowanym i zaocznym.
Ten pierwszy staje się prawomocny w chwili przyjęcia przez kierowcę, a drugi - w momencie doręczenia i braku sprzeciwu.
Jeśli mandat nie zostanie zapłacony w terminie, organ, który go wystawił (np. policja lub straż miejska), może skierować do sądu wniosek o nadanie klauzuli wykonalności. Ma na to rok od daty wystawienia mandatu (art. 98 §1 Kodeksu wykroczeń). Po nadaniu klauzuli mandat staje się tytułem egzekucyjnym - może być zatem ściągnięty przez urząd skarbowy lub komornika.
W sytuacji, gdy kierowca odmówi przyjęcia mandatu albo nie zapłaci mandatu zaocznego w wyznaczonym terminie, organ występuje do sądu z wnioskiem o ukaranie. W piśmie należy wskazać, że ukarany odmówił przyjęcia mandatu lub nie uiścił grzywny, a jeśli to możliwe - podać również przyczynę odmowy (art. 99 §1 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia).
Zgodnie z art. 45 §1 Kodeksu wykroczeń natomiast, kara grzywny - również ta z mandatu - przedawnia się po trzech latach od dnia uprawomocnienia. W praktyce jednak trudno "przeczekać" ten okres. Organy państwa korzystają dziś z elektronicznych rejestrów (m.in. CEPiK), dzięki czemu kierują sprawy do egzekucji dużo wcześniej.
