W ostatnich latach tematy z zakresu psychologii zaczynają interesować coraz większą liczbę osób. Dzięki wiedzy w tej dziedzinie możemy lepiej zrozumieć relacje między ludźmi i wpłynąć na ich poprawę, a także dowiedzieć się wiele o sobie samych. Pomocne są w tym różne testy m.in. określające naszą osobowość. Jednym z najpopularniejszych jest kwestionariusz MBTI, który bez trudu znajdziemy w internecie. Choć pozwala nam określić, jakiem typem osobowości jesteśmy, to psychologowie i psychiatrzy nie darzą go zaufaniem. Z czego to wynika?
Co oznacza skrót MBTI? Kto wymyślił MBTI? Przedstawiamy 16 typów osobowości
Zacznijmy od tego, czym tak naprawdę jest osobowość. Choć może wydawać się jasne wyjaśnienie tego terminu, to sprawia on problem nawet ekspertom. Jak czytamy na stronie Instytutu Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego:
Osobowość jest terminem niezwykle trudnym do zdefiniowania, a podejście do osobowości różni się w zależności od stanowiska teoretycznego. Ogólnie można powiedzieć, że osobowość to charakterystyczny, względnie stały sposób reagowania jednostki na środowisko społeczno-przyrodnicze, a także sposób wchodzenia z nim w interakcje
- napisano w internetowym słowniku psychologicznym instytutu.
Istnieją różne koncepcje osobowości, my skupimy się na Myers-Briggs, MBTI (z angielskiego Myers-Briggs Type Indicator). To samoopisowy kwestionariusz będący rozszerzeniem koncepcji przedstawionej przez Carla Gustava Junga. Szwajcarski psychiatra zauważył, że ludzie mają swój sposób na gromadzenie informacji, kierowanie energii, podejmowanie decyzji, a także odpoczynek. Na tej podstawie ustalił osiem typów postrzegania. Następnie przemyślenia Juga zostały rozwinięte przez pisarkę Isabel Briggs Myers oraz jej matkę (również pisarkę) Katharine Cook Briggs, które dodały do nich nastawienie do świata zewnętrznego. Kobiety stwierdziły, że zachowania ludzi można określić w czterech wymiarach. Pierwszy z nich dotyczy tego, w jaki sposób kierujemy naszą energię - tu podział jest na ekstrawersję i introwersję. Kolejny odnosi się do sposobu zbierania informacji - dzieli się je na intuicję oraz poznanie. Następnym jest sposób podejmowania decyzji, tutaj wybór jest między odczuwaniem a myśleniem. Ostatnia kwestia dotyczy stylu życia i pracy oraz funkcjonowania w otoczeniu. Określa, czy jest ono elastyczne i otwarte na zmiany, czy zaplanowane. Na tej podstawie można wyróżnić szesnaście typów osobowości.
- Architekt (INTJ)
- Logik (INTP)
- Dowódca (ENTJ)
- Dyskutant (ENTP)
- Rzecznik (INFJ)
- Pośrednik (INFP)
- Protagonista (ENFJ)
- Działacz (ENFP)
- Logistyk (ISTJ)
- Obrońca (ISFJ)
- Wykonawca (ESTJ)
- Doradca (ESFJ)
- Wirtuoz (ISTP)
- Poszukiwacz przygód (ISFP)
- Przedsiębiorca (ESTP)
- Animator (ESFP)
Legenda skrótów:
- I - introwersja (ang. introversion),
- E - ekstrawersja (ang. extraversion),
- S - poznanie (ang. sensing),
- N - intuicja (ang. intuition),
- T - myślenie (ang. thinking),
- F - odczuwanie (ang. feeling),
- P - obserwacja - elastyczność i otwartość na zmiany (ang. perceiving),
- J - osądzanie - działanie zgodnie z wytyczonym planem (ang. judging).
Swoją osobowość na podstawie kwestionariusza możesz poznać poprzez rozwiązanie tego testu. A jeśli ciekawi cię, które z typów występują w społeczeństwie najczęściej i najrzadziej, to już spieszymy z wyjaśnieniami.
Jaki jest najczęstszy MBTI, a jaki jest najrzadszy typ osobowości? Tylko 1,5 procent go ma
Warto zaznaczyć, że w społeczeństwie reprezentacja poszczególnych typów osobowości jest różna. Niektóre z nich są dość powszechne, inne zaś zdarzają się nieco rzadziej. Jak czytamy na stronie wikijob.co.uk, do tych najmniej powtarzalnych zalicza się: rzecznika (1,5 procent populacji), dowódcę (1,8 proc.), architekta (2,1 proc.), protagonistę (2,5 proc.) oraz dyskutanta (3,2 proc.). Co ciekawe, najmniej spotykane typy osobowości różnią się występowaniem w zależności od płci. Najmniej popularnym u kobiet jest ENTJ, czyli dowódca - 1,4 procent. Kolejne to:
- dyskutant (ENTP) - 1,8 proc.,
- architekt (INTJ) - 2,2 proc.,
- przedsiębiorca (ESTP) - 3 proc.,
- protagonista (ENFJ) - 3,2 proc.
Natomiast wśród mężczyzn najrzadziej spotykany jest typ osobowości protagonista, czyli ENFJ - 1,4 proc. Pozostałe to:
- architekt (INTJ) - 4 proc.,
- doradca (ESFJ) - 3,6 proc.,
- dowódca (ENTJ) - 2,2 proc.,
- rzecznik (INFJ) - 1,5 proc.
Z kolei najczęstszym typami osobowości wśród ogółu populacji są: Obrońca - ISFJ (13.8 proc.), Doradca - ESFJ (12.3 proc.) oraz Logistyk - ISTJ (11.6 proc.). A jak wygląda zestawienie wszystkich 16 typów oraz procent ich występowania?
- Obrońca - ISFJ (13.8 proc.)
- Doradca - ESFJ (12,3)
- Logistyk - ISTJ (11,6)
- Poszukiwacz przygód - ISFP (8,8)
- Wykonawca - ESTJ (8,7)
- Animator - ESFP (8,5)
- Działacz - ENFP (8,1)
- Wirtuoz - ISTP (5,4)
- Pośrednik - INFP (4,4)
- Przedsiębiorca - ESTP (4,3)
- Logik - INTP (3,3)
- Dyskutant - ENTP (3,2)
- Protagonista - ENFJ (2,5)
- Architekt - INTJ (2,1)
- Dowódca - ENTJ (1,8)
- Rzecznik - INFJ(1,5)
Co jednak o samym kwestionariuszu sądzą specjaliści? Mają do niego kilka uwag.
Czy da się zmienić MBTI? Ekspertka nie ma złudzeń i wskazuje wady kwestionariusza
Każda ocena psychologiczna, w tym test osobowości, musi spełniać pewne kryteria, aby mogła być wykorzystywana przez psychologów i psychiatrów. Głównymi cechami powinna być niezawodność oraz ważność. Jak czytamy na scienceabc.com, kwestionariusz nie jest wiarygodny, gdy jego wyniki nie będą stale takie same bez względu na to, ile razy go wykonamy. W przypadku MBTI rezultaty mogą zmieniać się w czasie. Portal wyjaśnia, że już po pięciotygodniowym odstępie czasu wyniki 50 procent osób uległy zmianie.
Dzieje się tak oczywiście za sprawą samego testu, gdyż osobowość człowieka nie zmienia się magicznie w ciągu kilku tygodni! To również stawia pod znakiem zapytania różne "typy" opisane w teście. Jeśli INTP można łatwo pomylić z INFP, to czy te "różne" kategorie są naprawdę znaczące?
- zastanawia się autorka artykułu dr Sarika Cherodath, zajmująca się neuronauką. Na tym nie koniec niedociągnięć. Test ma wskazywać także, jakie zawody będą najlepsze dla danego typu osobowości, jednak brak danych potwierdzających taką zależność. W związku z wyżej wymienionymi wadami MBTI ekspertka radzi patrzeć na sam tekst oraz jego wyniki z przymrużeniem oka.
