Jak wyglądał Wrocław przed wojną? W artykule porównaliśmy miejsca zarejestrowane na przedwojennych pocztówkach z aktualnymi wizytówkami miasta. Co się zmieniło?
Zdjęcia zamieszczone w artykule pochodzą z kolekcji "Spacer wrocławskimi ulicami" Narodowego Archiwum Cyfrowego. Tych 10 fotografii znalazło się w serii "Breslau und Umgebung", którego autorem był niemiecki fotograf duńskiego pochodzenia Sophus Williams. Przedstawione materiały pochodzą z lat 1878-1881 i widać na nich najważniejsze miejsca ówczesnego Wrocławia. Niektóre obiekty już nie istnieją.
Wrocław na przedwojennych pocztówkach - jak zmieniło się miasto?
- Opera Wrocławska
Na pierwszej pocztówce znajduje się Teatr Miejski wzniesiony przy ul. Świdnickiej we Wrocławiu w latach 1839-1841. Po dwóch pożarach budynek został wyremontowany. Od 1871 roku na krawędziach dachu można było zobaczyć rzeźby muz wykonane ze sztucznego piaskowca (obecnie stoją tam repliki).
Na przełomie XIX/XX wieku teatr został przekształcony w operę. Po 1945 roku z dachu usunięto zniszczone pociskami figury oraz zdjęto (z przyczyn politycznych) nieuszkodzone popiersia niemieckich muzyków: Beethovena, Goethego, Mozarta i Schillera. Po wojnie budynek teatru został rozbudowany. Gruntowna modernizacja zakończyła się dopiero w 2006 roku.
- Wzgórze Liebicha
Obecnie Wzgórze Liebicha znane jest pod nazwą Wzgórze Partyzantów. W miejscu tym znajdowały się pozostałości po dawnym Bastionie Sakwowym, który był częścią fortyfikacji miasta. Po zburzeniu murów przez francuskich okupantów w 1807 roku, rozpoczęto budowę terenów rekreacyjnych, które początkowo nazywano Wzgórzem Sakwowym. Po dobudowaniu belwederu oraz wieży nazwę tę zmieniono na Wzgórze Leibicha.
W 1945 roku wzgórze Liebicha przemianowano najpierw na "Wzgórze Miłości", a w 1948 roku na obecnie funkcjonujące Wzgórze Partyzantów.
- Uniwersytet Królewski we Wrocławiu
Uniwersytet Wrocławski jest jednym z 18 państwowych uniwersytetów klasycznych w Polsce. Powstał w 1702 roku jako Academia Leopoldina. W 1816 roku uczelnia nosiła miano Uniwersytetu Królewskiego. Z uczelnią tą wówczas powiązanych było aż 11 późniejszych noblistów - m.in. Theodor Mommsen, Philipp Lenard, Erwin Schrödinger, Otto Stern, Max Born czy Hans Georg Dehmelt.
19 września 1945 roku powołano do życia obecny Uniwersytet Wrocławski. Sam budynek obecnego uniwersytetu powstał w 1728 roku na miejscu zburzonego wcześniej średniowiecznego zamku piastowego. Pieniądze na przedsięwzięcie pochodziły od cesarza Leopolda I oraz jego następców.
- Katedra i Kościół św. Krzyża
Pierwszy kościół na Ostrowie Tumskim powstał po zakończeniu długiego sporu między biskupem wrocławskim i księciem Henrykiem Probusem. Na znak zgody w 1287 roku obaj postanowili ufundować budowę katedry. Najwcześniej, w latach 1288-1295, powstało prezbiterium. W latach 1503-1538 do zgromadzenia kanoników w tym kościele należał Mikołaj Kopernik. Co istotne, od XVI wieku do 1919 roku nabożeństwa w kościele odbywały się w języku polskim - a nie było to praktykowane w zbyt wielu wrocławskich kościołach.
Kościół był wielokrotnie rabowany i niszczony. Pełnił funkcję schronu dla ludności, magazynu, a nawet stajni. Po II wojnie światowej wnętrze kościoła zostało zregotyzowane - świątynia miała być bowiem wolna od utożsamianego z nazistami baroku.
- Budynek Ziemstwa Generalnego Śląska
Budynek Śląskiego Ziemstwa Generalnego obecnie nie istnieje. Został zniszczony podczas II wojny światowej i w 1950 roku został całkowicie rozebrany. Teraz znajduje się tam niewielki skwer (jest to dokładnie skrzyżowanie ulic Piotra Skargi i Teatralnej.
- Bank
Były niemiecki bank znajdował się przy Pl. Wolności 10 we Wrocławiu. Aktualnie zobaczyć można tam AC Hotel by Marriott Wrocław.
Tak wygląda to miejsce obecnie:
- Pałac królewski we Wrocławiu
Cały zespół pałacowy funkcjonował tu od XVIII do XX wieku i był wrocławską rezydencją pruskich królów z dynastii Hohenzollernów. Pierwsza część kompleksu została wzniesiona w 1710 roku. W trakcie II wojny światowej pałac został znacznie zniszczony.
Sam pałac udało się jednak odbudować - miało to miejsce w czasie obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego. Odbudowa była możliwa ze składek na Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy i Kraju. Obecnie mieści się tam Muzeum Miejskie Wrocławia.
- Archikatedra św. Jana Chrzciciela (Breslauer Dom)
Po II wojnie światowej Armia Czerwona zniszczyła aż 70 proc. katedry. Część nadającego się wyposażenia została zagrabiona i wywieziona do ZSRR. Wstępna odbudowa archikatedry trwała do 1951 roku. Wówczas też prymas Polski Stefan Wyszyński dokonał ponownego poświęcenia świątyni.
Obecnie katedra, po licznych odbudowach, wygląda tak:
- Plac Jana Pawła II
Przed wybuchem II wojny światowej miejsce to nosiło nazwę Königsplatz. Obecnie jest to popularne wśród mieszkańców skrzyżowanie Placu 1 Maja i Placu Jana Pawła II.
Obecnie plac prezentuje się następująco:
- Blücher-Platz, obecnie Plac Solny
Plac Solny pełnił funkcję rynku pomocniczego dla Starego Miasta. Ma regularny, kwadratowy kształt, który został wytyczony już w 1242 roku. Powstał najpewniej po ataku Mongołów. Nazwa Blücher-Platz odnosi się natomiast do pomnika feldmarszałka Blüchera, którego posąg ubrany był w rzymską togę.
Jesienią 1944 roku posąg został zdjęty z cokołu i zakopano go w Ogrodzie Botanicznym we Wrocławiu. Po wojnie posąg został odkopany, a w 1949 roku przetopiony. Obecnie znajduje się tu Mała Iglica.
