Przypominamy artykuł opublikowany w 2016 roku. Zdjęcia udostępnione zostały za zgodą autora.
Paryżanin Julien Knez w oryginalny sposób pokazał, jak wyglądało jego miasto w przeszłości. Robi zdjęcia w dokładnie tych samych miejscach, w których stali fotografowie ponad 100 lat temu. Tak powstał projekt ''Okna na przeszłość'', którego fragmenty prezentujemy za jego zgodą.
Paryż 100 lat temu i współcześnie. Jak się zmieniła jedna z najsłynniejszych stolic świata?
Poznajecie? To słynny paryski Moulin Rouge. Dziś to obowiązkowy punkt każdej wycieczki do Paryża, podobnie jak Wieża Eiffla. Jednak tutaj na zdjęciu, które trzyma Julien Knez, działa dopiero od 11 lat. Na fotografii jest rok 1900. W Paryżu właśnie odbywa się Wystawa Światowa, na którą zjeżdżają goście z całego globu. Moulin Rouge, położone w niezbyt ciekawej dzielnicy, do której rzadko kiedy zapuszczali się bogaci, nagle zaczyna cieszyć się gigantyczną popularnością. Po 1900 roku o Paryżu, trochę za sprawą kabaretu z wiatrakiem, zaczyna się mówić jako o centrum dekadencji i przyjemności
Grupa komunardów z czasu Komuny Paryskiej pozuje do zdjęcia na ulicy Castiglione w maju 1871 roku - najprawdopodobniej jeszcze przed Krwawym Tygodniem, podczas którego rozstrzelano około 30 tysięcy ludzi. Komuna Paryska obawiała się powrotu monarchii po tym, jak proklamowano III Republikę. Ostatnia barykada upadła 28 maja. Ci, którzy nie zginęli w walce, otrzymywali wyroki śmierci lub byli zsyłani do Nowej Kaledonii (wyspy, która znajduje się nieopodal Nowej Zelandii i Australii).
Na początku XX wieku po Paryżu pasażerów przewoził niezwykły pojazd szynowy - eksperymentalny tramwaj Mękarskiego. Luis Mékarski był francuskim wynalazcą polskiego pochodzenia. Tramwaje z napędem pneumatycznym, które widzimy na zdjęciu z 1909 roku, były w tamtych czasach genialnym zastępstwem dla silnika parowego i pojazdów polegających na sile koni
Bulwar Conti, 1900 rok. Przechodnie oglądają książki wystawione do sprzedaży przez bukinistów. Takie stoiska zawsze były tak charakterystyczne dla krajobrazu nad Sekwaną, że określano tę rzekę jako jedyną na świecie, która płynie pomiędzy dwiema wielkimi półkami na książki.
Podczas wielkiej powodzi w 1910 roku ulice Paryża zostały zalane. W niektórych miejscach miasta woda sięgała nawet drugiego piętra.
Na zdjęciu, które trzyma Julien Knez, widzicie zalaną stację metra ''Odéon'', w styczniu 1910 roku. Sekwana podniosła się wtedy aż o 8 metrów ponad swój zwykły poziom. Ewakuowano tysiące mieszkańców, ci, co zostali, otrzymywali pomoc od policjantów, strażaków i żołnierzy na łodziach
Kolejne zdjęcie zalanej ulicy Paryża z 1910 roku.
Przechodnie spacerują w okolicach Wieży Eiffla w 1900 roku. To najprawdopodobniej odwiedzający budynki Wystawy Światowej, która w tym roku odbywała się w stolicy Francji.
Dom handlowy Le Printemps, położony na bulwarze Haussmanna, 1930 rok. Za 9 lat piękna, witrażowa kopuła dachu - najbardziej charakterystyczny element budynku - zostanie zdjęta w obawie przed nalotami bombowymi.
Dzieciaki kąpią się w Sekwanie a dorośli piorą ubrania - w 1930 roku. Oficjalnie zakazano wchodzenia do wody w 1923 roku, ale zakaz ten był nagminnie łamany. Teoretycznie czystość Sekwany poprawiała się z każdym rokiem, ale i tak kąpiący się ryzykowali problemami skórnymi - i grzywną, gdyby zostali przyłapani.
Paryż w czasie II wojny światowej. Tak wyglądała rzeczywistość mieszkańców
23 czerwca, 1940 roku. Dzień wcześniej Niemcy zaczęły okupację Francji. Na historycznym zdjęciu Hitler odwiedza Paryż - oglądał m.in. budynek Opera (widocznej tutaj), Łuk Triumfalny, katedrę Notre Dame, kompleks Les Invalides.
Żołnierze drugiej Dywizji Pancernej generała Leclerca świętują zwycięstwo 25 sierpnia 1944 roku.
Żołnierze amerykańscy, którzy brali udział w wyzwalaniu Paryża w 1944 roku z rąk wojsk hitlerowskich, po odbiciu miasta ustawiali na nowo barykady. Miały one służyć na wypadek, gdyby Niemcy chcieli ponownie zaatakować Paryż.
Place de la Concorde, 1944 rok. Paryżanie świętują wyzwolenie Paryża, ale na zdjęciu kryją się przed strzałami snajperskimi, które przerwały uroczystości.
Mieszkańcy Paryża zrywają asfalt z ulicy St. Michel w pierwszych dniach walk w stolicy 1944 roku. Asfalt i kostkę brukową wykorzystano potem do ustawiania barykad.
Po wyzwoleniu Paryża w 1944 roku żołnierze niemieccy dostali się do niewoli. Tutaj przewożeni są przy pomocy wojsk amerykańskich, przy wtórze francuskiego buczenia.
Dzień po Wyzwoleniu Paryża w sierpniu 1944 roku. Dwóch przyjaciół cieszy się ze zwycięstwa i kapitulacji hitlerowskich sił, stacjonujących w mieście.
Generał de Gaulle pokazuje się w oknie ratusza w Paryżu, 25 sierpnia 1944 roku.
Paryż się zmienia, a z nim cały kraj
Maj 1968 roku, ulica Gay-Lussaca. W tym miesiącu w całym Paryżu dochodziło do protestów i rozruchów społecznych, które zapoczątkowały strajki studenckie. Działania te doprowadziły do kilkutygodniowego strajku powszechnego, który doprowadził do blokady nie tylko miasta, ale całej Francji. Do 10 maja w całej Dzielnicy Łacińskiej pojawiły się barykady, ale już od rana (a właściwie od 2 w nocy 11 maja) policja, którą widzimy na zdjęciu, zajęła się usuwaniem ich i przywracaniem porządku. Te działania nazwano potem ''nocą barykad''. Owocem maja 1968 roku była liberalizacja społeczeństwa, rewolucja seksualna i wzrost znaczeń ruchów proekologicznych.
