Jakie kryteria uwzględniać wtedy, gdy chce się pokazać najcenniejsze zabytki Polski? Pierwszym kryterium może być z pewnością ich historyczne i społeczne znaczenie - rola w dziejach kraju i narodu. Taki pomysł na prezentację polskich zabytków prowadzi nas przede wszystkim do obecnej i dawniejszych stolic. Trzeba jednak pamiętać też o innych większych lub mniejszych miastach, gdzie niektóre, choćby Gdańsk czy Wrocław, wpisują się również w historię innych narodów. Wreszcie - istotnych miejsc nie brakuje także poza wielkimi ośrodkami.
Cenne zabytki polskie w stolicy? Warszawa, chociaż doznała ogromu zniszczeń zwłaszcza podczas powstania warszawskiego, to dalej posiada całą serię miejsc, które warto zwiedzić z uwagi na ich historyczne i kulturowe znaczenie. Przykłady? Choćby:
Pałac na Wodzie Autorstwa Roman Eugeniusz, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=60998231
Najważniejsze zabytki Polski bez Krakowa? To zdecydowanie niewykonalne. Miasto, które przez wieki było stolicą kraju, ma wiele do zaoferowania. Co jest absolutnym minimum podczas zwiedzania stolicy Małopolski? Z pewnością trzeba zobaczyć:
Wawel Zdjęcie ilustracyjne / pixabay
Najważniejsze zabytki w Polsce? Nie można zapominać o Gnieźnie, które było pierwszą stolicą państwa dynastii piastowskiej. Liczące dzisiaj 70 tys. mieszkańców miasto to przede wszystkim katedra z grobem św. Wojciecha i muzeum archidiecezjalne. Warto także poznać ofertę Muzeum Początków Państwa Polskiego. Wizyta w Wielkopolsce powinna też skłonić do odwiedzenia Poznania. Dzisiejsza metropolia to także miejsca historyczne - choćby renesansowy Ratusz ze słynnymi ''Koziołkami poznańskimi'' czy Zamek Cesarski.
Najpiękniejsze zabytki w Polsce to też miejsca, których historia jest długa, skomplikowana i dotyczy również innych narodów. Przykładem niech będzie Wrocław, który wielokrotnie zmieniał przynależność i da się tutaj odszukać wpływy nie tylko polskie, ale też niemieckie czy czeskie. Podobnie jest z Gdańskiem, który przed II wojną światową miał status wolnego miasta. W stolicy Dolnego Śląska warto zwiedzić choćby Rynek z Ratuszem, Katedrę św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu czy Halę Stulecia. Gdańsk to oczywiście dawna polska ''brama na świat'' z gotyckimi kościołami, Długim Targiem i Stocznią Gdańską - miejscem historycznym, kojarzonym z najnowszymi dziejami kraju i Europy.
Niektóre pozycje na liście mogą być kontrowersyjne. Podobnie jest z zabytkami Łodzi, która słynie z memów i scen filmowych, które niekoniecznie w dobrym świetle przedstawiają to miasto. Prawda jest jednak taka, że najciekawsze zabytki w Polsce możemy znaleźć także na mapie miasta znanego z ''Ziemi obiecanej''. W Łodzi udaje się bowiem w ciekawy sposób wpleść we współczesną tkankę miejską to, co jest pozostałością po jej przemysłowej i robotniczej przeszłości. Ulica Piotrkowska, Księży Młyn czy Pałac Izraela Poznańskiego to tylko niektóre z ciekawych lokalizacji.
Co jeszcze oferuje turystom Polska? Zabytki, nierzadko o znaczeniu światowym, można też znaleźć w mniejszych miastach lub na prowincji. Stare Miasto w Lublinie, kopalnia soli w Wieliczce czy Zamek Krzyżacki w Malborku to tylko niektóre przykłady, które jednak znamy choćby z podręczników historii. Inne czekają jeszcze często na odkrycie. Tutaj przykładami mogą być największe drewniane kościoły w Europie, czyli tzw. Kościoły Pokoju wzniesione w poł. XVII w. w Świdnicy i Jaworze przez protestantów, dzisiaj należące do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego.
Zobacz też: Szlak Architektury Drewnianej. Poznaj skarby południowej Polski