Badania nad inteligencją stanowią spore wyzwanie dla naukowców, co w dużej mierze jest związane z jej złożonością. Można ją zdefiniować w różny sposób, ale najczęściej przyjmuje się, że inteligencja to zdolność uczenia się na podstawie doświadczeń i dostosowywania się do zmieniającego się otoczenia. Obejmuje to umiejętność rozumowania, planowania, rozwiązywania problemów, myślenia abstrakcyjnego i rozumienia złożonych idei. Często brany pod uwagę jest przy tym iloraz inteligencji, czyli IQ. Jak jednak do tego wszystkiego mają się geny?
Po kim dzieci dziedziczą inteligencję? Geny jednego z rodziców odgrywają znaczącą rolę
Naukowcy już od dłuższego czasu przyjmują, że inteligencja jest związana z chromosomem X. Oznacza to, że matka wpływa na inteligencję dziecka w większym stopniu, ponieważ kobiety mają dwa chromosomy X (XX), a mężczyźni tylko jeden (XY). W związku z tym istnieje większe prawdopodobieństwo przekazania genów matki. "The Independent" wyjaśnia, że podstawą tego założenia były badania nad myszami, ale szybko potwierdzono to w odniesieniu do ludzi. Wykorzystano przy tym dane pozyskane w Krajowym Dynamicznym Badaniu Młodzieży (The National Longitudinal Surveys of Youth; NLSY). Rozpoczęły się one 1 stycznia 1979 roku, kiedy to przeprowadzono wywiady w grupie 12 686 młodych ludzi w USA, w wieku od 14 do 22 lat. Następnie od 1986 roku co dwa lata badano pod kątem badawczym dzieci urodzone przez kobiece uczestniczki. Szczegóły na temat NLSY znajdziemy pod tym linkiem.
Zobacz też: Ten ptak to strategiczny mistrz planowania. Łapał ofiary tylko w dni robocze, o ile nie padało
Pomimo uwzględnienia wielu czynników (wykształcenie uczestników, ich rasa, status społeczno-ekonomiczny) najlepszym predyktorem inteligencji wciąż okazywał się iloraz inteligencji matki. Nie oznacza to jednak, że inne elementy nie mają w ogóle znaczenia.
Czy inteligencja jest dziedziczna? Te czynniki wpływają na naszą inteligencję
Wyniki badania sugerują, że jedynie 40-60 procent inteligencji jest dziedziczne. Czasami jako górną granicę przyjmuje się nawet 80 procent. Pozostała część natomiast zależy od środowiska. Portal MedlinePlus podaje, że na inteligencję dziecka wpływają m.in. takie czynniki, jak środowisko domowe i wychowanie, wykształcenie oraz dostępność zasobów edukacyjnych, opieka zdrowotna, a także odżywianie. Niezwykle ciekawych danych w tym zakresie dostarczają badania nad bliźniętami. Jedno z nich, opublikowane w 2021 roku, wykazało, że bliźnięta jednojajowe wychowywane osobno wykazywały rosnącą z wiekiem tendencję do podobnego IQ. Może to świadczyć o tym, że wychowanie odgrywa większą rolę w inteligencji u młodszych dzieci, ale genetyka zaczyna dominować w miarę ich dorastania.
Inteligencja to na tyle złożona zdolność, że trudno jednoznacznie stwierdzić, co ma na nią największy wpływ. Pewne jest jednak to, że znaczenie mają zarówno genetyka, jak i środowisko.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł.
Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.
