Nazwiska to struktury skostniałe, dziedziczne i w miarę stałe. Dlatego przetrwało w nich to, co było kiedyś ważne dla społeczności. Niosą one utrwalony, spetryfikowany obraz kultury
prof. Katarzyna Skowronek
Geneza nazwisk polskich u źródła
Wiele osób zadaje sobie pytanie "skąd pochodzi moje nazwisko". Proces kształtowania nazwisk w Polsce był stosunkowo długi i trwał aż do XX wieku włącznie. Pierwsze nazwy rodowe datuje się na XIII - XIV wiek. Geneza polskich nazwisk zaczyna się od szlachty, której członkowie jako pierwsi oprócz imienia zaczęli używać też nazwisk poprzez dodanie przyrostka "-cki", "-ski", ale niektóre nazwiska rodowe miały też znacznie krótszą formę.
Skąd pochodzi nazwisko i co świadczy o korzeniach?
Warto wiedzieć, że nazwisko może wywodzić się od wykonywanego przez przodka zawodu (Szewc), posiadanej ziemi (Dobrowolski) relacji rodzinnych, tzw. nazwiska odojcowskie (Jarosławowicz), czy przezwiska (Baranowicz). Odpowiedź na ogólne pytanie: ''skąd pochodzi nazwisko'', wyjaśniono powyżej, ale w kontekście jednostki poszukujemy indywidualnych odpowiedzi.
Sprawdź pochodzenie nazwiska - podróż do przeszłości
Profesjonalnym poszukiwaniem przodków i badaniem historii rodzinnych zajmują się dedykowane firmy, które na podstawie otrzymanych informacji zaczynają najczęściej od analizy dokumentów kościelnych, orzeczeń sądowych oraz wywiadu na miejscu wśród okolicznych mieszkańców. Tę samą ścieżką można też podążyć samodzielnie. Taka podróż do przeszłości pomaga odnaleźć własną tożsamość i poznać rodzinne historie. Zadanie: ''sprawdź pochodzenie nazwiska'', można też wpisać w wyszukiwarkę internetową. Wchodząc na stronę nazwiska.ijp.pan.pl można skorzystać z bezpłatnego słownika nazwisk, który funkcjonuje od 2014 r. Znajdziemy tam odpowiedzi następujące pytania:
- Ilu dane nazwisko ma użytkowników w Polsce?
- W których częściach Polski występuje najczęściej?
- Jakie są odmiany oraz warianty nazwiska
- Czy dane nazwisko występuje w zapisach historycznych i jeśli tak to jakich?
Pracami nad słownikiem kieruje prof. Katarzyna Skowronek (Instytut Języka Polskiego PAN i AGH).
Inne ciekawe strony poświęcone nazwiskom to:
Skąd pochodzi moje nazwisko - lista najbardziej popularnych nazwisk w Polsce
Poniżej wielka trójka oraz kilka dodatkowych nazwisk, które od lat są w czołówce:
- Nowak - około 200 tys. osób,
- Kowalski/Kowalska - około 130 tys. osób
- Wiśniewski/Wiśniewska około 100 tys. osób
Do grona najbardziej popularnych nazwisk w Polsce należą też Wójcik, Kowalczyk, Lewandowski/Lewandowska, Kamiński/Kamińska, Zieliński/Zielińska, Szymański/Szymańska i Woźniak. Szacuje się, że około pół miliona Polaków ma jedno z tych nazwisk.
Zobacz też: Masz szlacheckie nazwisko? Możesz to łatwo sprawdzić
