Skąd wziął się Zamek Będzin? Jego historia sięga XIV stulecia i działań Kazimierza Wielkiego zmierzających do fortyfikacji ówczesnych granic Królestwa Polskiego. ''Orle Gniazda'' i ich pozostałości do dzisiaj są istotnymi atrakcjami turystycznymi. Podobnie jest z Zamkiem Będzin, który usytuowany został na wzgórzu nad Czarną Przemszą i raczej nie miał dziejowego szczęścia, bo kilkukrotnie go niszczono.
Warto przy tym dodać, że miejsce to miało znaczenie militarne już w IX w. Wówczas wzniesiono tutaj gród plemienia Wiślan. Najstarsza z istniejących części budowli pochodzi z II poł. XIII w. - jest nią stołp z czasów Bolesława Wstydliwego. To wokół niego Kazimierz Wielki nakazał zbudować zamek. Z pewnością budowla była gotowa już w 1349 r.
Znajdujący się przy granicy polsko-czeskiej zamek był kilkukrotnie miejscem historycznych wydarzeń. Prowadzono tutaj np. pertraktacje z Habsburgami po bitwie pod Byczyną w 1588 r. Niestety, niebawem tragiczne zdarzenia doprowadziły to miejsce do ruiny - pierwszym z nich był pożar z 1616 r. Po odbudowie zniszczył go kolejny pożar w czasie potopu szwedzkiego. Później gościli tu m.in. Jan III Sobieski zmierzający pod Wiedeń i August II Mocny. Już po swojej abdykacji znalazł się tu Stanisław August Poniatowski. Na przełomie XVIII i XIX stulecia budowla na nowo popadła w ruinę. Ponownie odbudowany przez hr. Edwarda Raczyńskiego z elementami pseudogotyckimi, zamek służył m.in. jako szpital i kaplica ewangelicka. Kolejne prace prowadzące do odbudowy prowadzono tu w 1929 i 1956 r.
Pewnym problemem stało się zagospodarowanie zamku. Kolejne przebudowy dostarczały bardzo dużej ilości pamiątek i znalezisk mających znaczenie historyczne. Dlatego w 1956 r. postanowiono utworzyć Muzeum Zagłębia w Będzinie będące pierwszą tego typu instytucją na terenie Zagłębia Dąbrowskiego. Od początku ważnym elementem ekspozycji były tu zbiory uzbrojenia z dawnych wieków.
Powiększające się zbiory i zainteresowanie nimi sprawiło, że konieczna była rozbudowa muzeum. W tym celu zaadaptowano barokowo-klasycystyczny Pałac Mieroszewskich w Gzichowie. We wnętrzu, obok zbiorów historycznych, prezentowane są także eksponaty archeologiczne i etnograficzne.
Podziemia Będzińskie to kolejna atrakcja, którą warto poznać będąc na miejscu. Podziemna trasa została tu urządzona w poniemieckim schronie przeciwlotniczym z czasów II wojny światowej. Trasa liczy ok. 400 m i jest udostępniana przez Muzeum Zagłębia. Zwiedzanie w grupach prowadzonych przez przewodników możliwe jest po wcześniejszym umówieniu przez cały rok.
Jak zwiedzać Zamek Będzin? Muzeum Zagłębia jest czynne od wtorku do niedzieli. W lipcu i sierpniu można je odwiedzić w godzinach od 9 do 17. Wyjątkiem jest tu czwartek, gdy zwiedzać można o godzinę krócej.
Zobacz też: Zamek Olsztyn - jeden z najbardziej rozpoznawalnych zamków na Szlaku Orlich Gniazd. Co warto o nim wiedzieć?