W 2022 r. polscy naukowcy przeprowadzili badania, które wykazały, że w ślinie ryjówki aksamitnej znajduje się jad, który ma zdolność uszkadzania krwinek czerwonych. Tym samym gatunek ten zasilił grono jadowitych ssaków w Polsce. Ryjówka aksamitna żyje na terenie całego kraju. Można ją spotkać m.in. w lasach, na łąkach i w ogrodach.
Ryjówka aksamitna - jak wygląda i gdzie najczęściej można ją spotkać?
Niedawno odkryto, że ten niewielki ssak dysponuje jadem, dzięki któremu może łatwiej polować na swoje ofiary. Ryjówka aksamitna może ważyć od 5 do 15 g. Posiada gęste futro i charakterystyczny, wydłużony pyszczek. Żeruje całą dobę i co 2-3 godziny zjada tyle, ile sama waży. Jeśli nie zje, może umrzeć w ciągu 10 godzin. Gatunek ten żywi się głównie owadami i drobnymi bezkręgowcami. Znajdujący się w ślinie jad niszczy erytrocyty, co pozwala polować na znacznie większe gatunki.
Ryjówka aksamitna żyje na terenie całej Polski. Preferuje wilgotne miejsca, takie jak lasy liściaste, torfowiska, parki i pola. Warto wspomnieć, że przesłanki mówiące o tym, że jest to jadowity ssak, pojawiły się już ok. 400 lat temu, jednak na przestrzeni lat nie zostało to udowodnione.
Rzęsorki rzeczki często są mylone z myszami lub kretami. Jak rozpoznać ten gatunek?
Kolejnym jadowitym ssakiem w Polsce są rzęsorki rzeczki. Jakimi cechami wyróżnia się ten gatunek?
- ciało osiąga długość do 10 cm i wagę do 25 g
- zwierzę pokryte jest gęstym futerkiem, które na grzbiecie jest szare lub brązowe, a od strony brzucha przeważnie białe
- głowa zwęża się ku przodowi w charakterystyczny ryjek
- ogon może osiągać nawet 8 cm długości
- na dolnej stronie ogona znajduje się kil, czyli rząd ostrych włosów, które ułatwiają poruszanie się w środowisku wodnym
- zęby na końcach są brunatne
Rzęsorki rzeczki preferują stanowiska wodne, najczęściej zamieszkują brzegi rzek, stawów i jezior. Są doskonałymi pływakami i nurkami. Co ciekawe, rzęsorek podczas nurkowania silnie rusza tylnymi łapami, które napędzają całe ciało.
Rzęsorek mniejszy jest bliskim krewnym rzęsorka rzeczka. Jak wygląda?
Trzecim gatunkiem na liście jadowitych ssaków w Polsce jest rzęsorek mniejszy. Jak nazwa wskazuje - jest mniejszy od rzeczka, a długość jego ciała dochodzi maksymalnie do 7,5 cm (długość ogona do 5 cm).
Różnica widoczna jest także w ubarwieniu. Linia oddzielająca ciemną część grzbietową od jasnej brzusznej, jest znacznie mniej wyraźna. Rzęsorek mniejszy ma także słabiej rozwinięty kil. Preferuje wilgotne, ale lądowe środowiska i prowadzi raczej samotniczy tryb życia.
Jadowite ssaki w Polsce są niebezpieczne dla innych gatunków. Czy mogą zaszkodzić człowiekowi?
Podsumowując - do jadowitych ssaków w Polsce zaliczane są obecnie trzy gatunki:
- rzęsorek rzeczek
- rzęsorek mniejszy
- ryjówka aksamitna
Terytorium występowania dwóch pierwszych jest raczej ograniczone, ponieważ zamieszkują one głównie siedliska wodne, które spełniają ściśle określone warunki. Zwykło się mówić, że obecność rzęsorka jest potwierdzeniem czystości wody i niskiego jej skażenia. Spotkać go można m.in. w Tatrach i w Bolimowskim Parku Krajobrazowym. Jako gatunek drapieżny, poluje na drobne ryby, płazy i wodne bezkręgowce (np. ślimaki). Dzięki zawartej w ślinie substancji toksycznej jest w stanie upolować ofiarę znacznie większą od siebie.
Czy jest niebezpieczny dla człowieka? Jad rzęsorków nie jest produkowany w takich ilościach, aby mógł zaszkodzić człowiekowi. Trzeba jednak mieć na uwadze, że ugryzienie może być bolesne, a w jego często pojawia się obrzęk. W przypadku spotkania nie należy prowokować zwierzęcia i unikać chwytania go w dłonie. Podobnie jest w przypadku ryjówki aksamitnej - jej jad również nie powinien zaszkodzić człowiekowi, jednak ugryzienie może powodować nieprzyjemne konsekwencje.
Zobacz też: Ten gad może cię połknąć w całości - ma nawet 10 metrów i waży tyle, co motor
