Birdwatching staje się u nas coraz bardziej popularny. Ptaki polskie zachwycają rodaków [ZDJĘCIA]

Ptaki polskie to zarówno gatunki pospolite, jak i rzadkie czy chronione. Część z nich spędza w naszym kraju cały rok, inne odlatują na zimę do cieplejszych krajów, jeszcze inne przylatują zimować właśnie w Polsce.

Ptaki polskie to zwierzęta wyróżniające się niezwykłą urodą i ciekawymi zwyczajami. Wcale nie trzeba być ornitologiem, by poznać bliżej gatunki występujące w Polsce. Sprzyja temu samodzielne obserwowanie ptaków, nazywane popularnie birdwatching.

Zobacz wideo Skąd do nas wracają bociany?

Ptaki polskie: występowanie w Polsce

Jak liczne są ptaki polskie? Występowanie w Polsce ponad 460 gatunków zostało potwierdzone przez ornitologów. Blisko połowa z nich to gatunki lęgowe, czyli takie, które w Polsce gniazdują, a zatem zakładają u nas gniazda i przystępują do lęgu. Pozostałe występujące w naszym kraju gatunki to ptaki, które tylko u nas zimują, bądź też migrują przez teren Polski. Warto jednak zauważyć, że niektóre z ptaków zimujących w naszym kraju to ptaki lęgowe (spędzają w Polsce cały rok), inne zaś spędzają u nas zimę, a gniazdują w północnej Europie. Wśród ptaków polskich są zarówno gatunki pospolite, jak i zagrożone wyginięciem. Do najrzadszych gatunków występujących w Polsce należy kraska i orlik grubodzioby, wśród najpopularniejszych wymienia się kaczki krzyżówki, mewy, jaskółki, sroki i dzięcioły.

Najpiękniejsze ptaki polskie

Jakie są najpiękniejsze ptaki polskie? Trudno będzie wskazać jednego faworyta, choć wielu z nas nie wyobraża sobie polskiego krajobrazu bez bociana.

Biebrzański Park Narodowy (zdj. ilustracyjne)
Biebrzański Park Narodowy (zdj. ilustracyjne) Fot. Łukasz Zandecki / Agencja Wyborcza.pl

Bocian biały uznawany jest za symbol polskości, znany jest także ze swojej monogamiczności – bociany stanowiące parę budują gniazda, które wykorzystują przez kilka lat z rzędu, wspólnie też wychowują swoje potomstwo. Niestety, populacja bociana białego systematycznie spada. Wśród najpiękniejszych ptaków polskich wymieniane są również te o barwnym upierzeniu. Należy do nich niewątpliwie dzięcioł zielony, najbardziej kolorowy z dzięciołów w Polsce.

dzięcioł zielony
dzięcioł zielony Autorstwa User:Andrea Lupo - work by User:Andrea Lupo, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4519094

Co ciekawe, do jego przysmaków należą mrówki, dlatego zdarza mu się rozkopywać leśne mrowiska. Niepowtarzalne kolory prezentują też sikorki. W zimowym krajobrazie wyróżnia się zwłaszcza sikorka bogatka, która pojawia się w miastach i zdecydowanie nie boi się ludzi. Jeszcze piękniejsza od niej jest sikorka modraszka, nieco mniejsza od bogatki. Równie chętnie odwiedza miejskie karmniki, przepędzając z nich nawet większe od siebie ptaki.

dzięcioł zielony
Fot. Łukasz Cynalewski / Agencja Wyborcza.pl

Jakie najciekawsze gatunki ptaków w Polsce?

Jakie najciekawsze gatunki ptaków w Polsce występują? Wspomnieliśmy o najpiękniejszych, wymieniając wśród nich bociana białego, sikorkę bogatkę, sikorkę modraszkę oraz dzięcioła zielonego. Wśród ciekawych (i urodziwych) ptaków wymienić też można żołnę.

dzięcioł zielony
KRZYSZTOF PTAK

Ulubionym przysmakiem żołny są osy i pszczoły. Jest stosunkowo nieliczna w Polsce, najłatwiej spotkać ją między Bugiem a Sanem. W Polsce objęta jest ścisłą ochroną gatunkową. Nielicznie występującym ptakiem, którego można spotkać nad rzekami czy strumieniami właściwie w całym kraju, jest zimorodek.

Pięcio osobnikowa rodzina zimorodków łowi do 100 ryb dziennie.
Pięcio osobnikowa rodzina zimorodków łowi do 100 ryb dziennie. Vincent Van Zalinge/unsplash.com

Gniazda zakłada w wykopanych przez siebie tuż nad lustrem wody norach, a żywi się przede wszystkim małymi rybami. Wyróżnia się przepięknym, barwnym upierzeniem. Równie barwnym ptakiem jest kraska, która występuje prawie wyłącznie na wschodzie kraju, a jej liczebność systematycznie spada.

Kraska
Kraska Autorstwa Rushikesh Deshmukh DOP - Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=96156759

Jest mięsożerna, żywi się owadami oraz drobnymi kręgowcami, wybierając wyłącznie gatunki naziemne. Brzuszkiem w żółtym kolorze wyróżnia się natomiast pliszka żółta.

Od kwietnia do października można ją spotkać na otwartych, nizinnych przestrzeniach w niemal całej Polsce. Żywi się owadami, pająkami i niewielkimi mięczakami.

Obserwacja ptaków: Polska

Najlepszym sposobem na poznanie ptaków jest ich obserwacja. Polska to kraj, w którym wystarczy znać dobre miejsce i dysponować atlasem ptaków, by móc je obserwować. Najlepiej nieinwazyjnie i z ukrycia. Nie należy robić zdjęć ptakom w okresie lęgowym, gdyż gatunki, które wyczują zapach człowieka, mogą zwyczajnie porzucić gniazda. Niewskazane jest wabienie ptaków nagraniami wydawanych przez nie dźwięków, zaś informacje o lokalizacji gniazd rzadkich gatunków należy zachować dla siebie. Pamiętajmy także, by reagować, gdy ptakom dzieje się krzywda, np. są płoszone czy kaleczone. Zwracajmy też uwagę, gdy inni dokarmiają kaczki czy łabędzie chlebem. Idąc obserwować ptaki, warto ubrać się odpowiednio – na cebulkę, unikając jaskrawych kolorów, najlepiej zakładać ubrania w kolorze khaki, zielonym, moro lub czarnym. Przydatna może być lornetka, luneta i aparat fotograficzny, a przede wszystkim warto zaopatrzyć się w atlas ptaków.

Regiony - ptaki Polski

Jakie regiony ptaki Polski upodobały sobie najbardziej? W Polsce funkcjonuje obecnie kilkanaście regionów, które prowadzą regionalne badania nad rozmieszczeniem i liczebnością ptaków. Są to:

  • Pomorski Region Ornitologiczny
  • Warmińsko-Mazurski Region Ornitologiczny
  • Region Podlaski
  • Region Ziemia Lubuska
  • Region Wielkopolski
  • Region Łódzki
  • Region Mazowsze i Kraina Gór Świętokrzyskich
  • Region Małopolska
  • Region Lubelszczyzna
  • Region Śląsk (Dolny i Górny oraz Opolszczyzna)
  • Region Podkarpacie.

Badania regionalne mają kolosalny wpływ na inwentaryzację wybranych gatunków lęgowych, ocenę sytuacji lęgowej poszczególnych gatunków, a także doprowadziły do powstania obszarów specjalnej ochrony niektórych ptaków. Do obserwowania ptaków świetnie nadaje się zwłaszcza Dolina Baryczy, Podlasie czy Karsiborska Kępa.

Gdzie obserwować ptaki w Polsce?

A gdzie obserwować ptaki w Polsce? Można to robić praktycznie wszędzie, choć są w naszym kraju miejsca, gdzie szczególnie warto się wybrać w tym celu. Jeśli np. wiosną znajdziemy się nad Biebrzą, to możemy tam obserwować bataliony, rycyki, kszyki i inne siewkowe. Wczesnym latem warto odwiedzić Karsiborską Kępę, gdzie znajduje się ogromna ostoja wodniczek. Na przełomie lata i jesieni w ujściu Wisły rezerwat ornitologiczny "Mewia Łacha" staje się świetnym miejscem do obserwacji rybitw, kaczek i innych zatrzymujących się tam ptaków. Jesienią warte odwiedzenia jest też ujście Warty, gdzie obserwować można szczególnie bieliki i myszołowy. Zimą natomiast świetnym miejscem do obserwacji ptaków jest wybrzeże Bałtyku, w szczególności Półwysep Helski. Pamiętajmy, że obserwacja ptaków wymaga odpowiedniego przygotowania, cierpliwości i dobrej kondycji fizycznej. Warto też zadbać o dobry ekwipunek, który pomoże nam w obserwacji poszczególnych gatunków.

Więcej o: