• Link został skopiowany

Te węże naprawdę żyją w polskich lasach - lepiej dobrze je znać. Czy są jadowite?

Podczas spacerów na łonie natury, zwłaszcza na obszarach górskich, można natknąć się na jadowite węże. W Polsce nie są one spotykane często, bo do tego grona należy tylko jeden gatunek. Jak go rozpoznać i jak zachować się, gdy dojdzie do ukąszenia? Wyjaśniamy.
zaskroniec zwyczajny
FOT. KRZYSZTOF KOCH / Agencja Wyborcza.pl

Na całym świecie żyje ponad 3600 gatunków węży. W naszym kraju w środowisku naturalnym występuje zaledwie pięć z nich, z czego tylko jeden jest jadowity. Żmija zygzakowata najczęściej bytuje w górach, a także na obszarach podmokłych, torfowiskach i skrajach lasów. Wybierając się na wędrówkę w te miejsca, warto zadbać o solidne obuwie z grubą podeszwą i wysoką cholewką.  

Zobacz wideo Czy wąż może pokochać człowieka? "Wie, że nie jesteśmy jedzeniem"

Jakie węże występują w Polsce? Gatunki zamieszkujące obszar naszego kraju 

Zgodnie z klasyfikacją biologiczną węże są zaliczane do gadów. Ich cechy charakterystyczne to m.in.: 

  • skóra pokryta łuskami
  • zmiennocieplność
  • składanie jaj na lądzie
  • oddychanie za pomocą płuc

Jak wspomnieliśmy wcześniej, w naszym kraju można spotkać tylko pięć gatunków węży. Jakie zatem węże występują w Polsce? Są to:

Żmiję zygzakowatą można łatwo rozpoznać po masywnej sylwetce, trójkątnej głowie i charakterystycznym wzorze na grzbiecie
Żmiję zygzakowatą można łatwo rozpoznać po masywnej sylwetce, trójkątnej głowie i charakterystycznym wzorze na grzbiecie Fot. Adam Wajrak / Agencja Wyborcza.pl

Żmija zygzakowata 

zaskroniec zwyczajny
zaskroniec zwyczajny FOT. KRZYSZTOF KOCH / Agencja Wyborcza.pl

Zaskroniec zwyczajny 

zaskroniec rybołów (zdj. ilustracyjne)
zaskroniec rybołów (zdj. ilustracyjne) Wim Verhagen/istock

Zaskroniec rybołów 

Gniewosz plamisty
Gniewosz plamisty Autorstwa Christian Fischer, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4668766

Gniewosz plamisty 

Wąż Eskulapa w Bieszczadach - zdjęcie ilustracyjne
Wąż Eskulapa w Bieszczadach - zdjęcie ilustracyjne Fot. Adam Wajrak / Agencja Wyborcza.pl

Wąż Eskulapa

Choć każdy z nich ma nieco inne preferencje środowiskowe i bytowe, to można się na nie natknąć we wszystkich obszarach Polski. 

Rodzaje węży w Polsce. Czy węże atakują człowieka? 

Spotkanie z wężem nie należy do najprzyjemniejszych, zwłaszcza że najczęściej dochodzi do niego niespodziewanie. Warto podkreślić jednak, że wszystkie rodzaje węży w Polsce nie atakują samoistnie, a reakcja z ich strony jest formą obrony.

Wąż w spotkaniu z człowiekiem czuje się zagrożony. Unika on konfrontacji, a atak jest podyktowany zazwyczaj chęcią uniknięcia potencjalnych skutków spotkania z nieznanym osobnikiem. Istnieje kilka sytuacji, które mogą sprowokować atak gada. Najczęściej są to:

  • niespodziewane nadepnięcie lub dotknięcie węża
  • próba schwytania węża przez człowieka
  • niepokojenie i prowokowanie gada
  • próba zablokowania mu drogi ucieczki  

Jadowity wąż występujący w Polsce. Jak rozpoznać żmiję zygzakowatą? 

Niespodziewane spotkanie z jedynym jadowitym wężem występującym w Polsce może przyprawić o szybsze bicie serca. Żmija zygzakowata to gad o bardzo charakterystycznym wyglądzie. Jak go rozpoznać?

  • głowa żmii zygzakowatej ma kształt trójkątny lub sercowaty, jest wyraźnie oddzielona od reszty ciała
  • źrenice węża mają formę wąskiej, pionowej kreski
  • najbardziej typową cechą jest zygzakowaty wzór, który biegnie przez całą długość grzbietu, niekiedy jednak może on być przerwany lub słabo widoczny, natomiast u odmiany melanistycznej (czarnej) może nie występować w ogóle
  • żmija może przybierać różne ubarwienie (szarość, brąz, miedź, czerwień, czerń) 
Wraz ze wzrostem temperatury ze swoich zimowych kryjówek wychodzą również żmije zygzakowate
Wraz ze wzrostem temperatury ze swoich zimowych kryjówek wychodzą również żmije zygzakowate Fot. Paweł Małecki / Agencja Wyborcza.pl

Węże jadowite w Polsce - jak się zachować podczas spotkania? Pierwsza pomoc w przypadku ukąszenia 

Bardzo ważna jest wiedza na temat tego, jak się zachować, gdy na naszej drodze spotkamy węże jadowite. W Polsce nie są to bardzo często spotkania, jednak jak już do nich dojdzie, to przede wszystkim należy zachować spokój. Gwałtowna reakcja, choć często instynktowna, może sprowokować węża. Należy powoli oddalić się od gada, a jeśli znajduje się na ścieżce, to najlepiej poczekać, aż sam odejdzie, bez niepotrzebnego zagradzania mu możliwości ucieczki.

Jak się zachować, jeśli dojdzie do ukąszenia?

  • należy zachować spokój, ponieważ w panice krew krąży szybciej i może spowodować szybsze rozprzestrzenianie się jadu po organizmie
  • najlepiej usiąść lub położyć się, a ukąszoną kończynę ułożyć wyżej
  • przed przyjazdem pomocy medycznej możemy delikatnie oczyścić ranę i założyć luźny jałowy opatrunek
  • rany nie należy nacinać, niewskazane jest także przykładanie lodu w miejsce ukąszenia

Zobacz też: Co jedzą bobry? Są roślinożerne czy mięsożerne? Mało kto to wie, bo każdy skupia się na tamach

Węże w Polsce, które nie zagrażają człowiekowi. Jak rozpoznać?

W lasach, na łąkach, polach, torfowiskach itp. można spotkać także niejadowite węże. W Polsce są to cztery gatunki:

  • zaskroniec zwyczajny - jest to najpospolitszy gatunek, który charakteryzuje się oliwkowozielonym, szarym lub brązowym zabarwieniem grzbietu (brzuch jest jaśniejszy) i dwiema żółtymi plamami za skronią. Długość ciała może dochodzić do 1,5 m
  • zaskroniec rybołów - długość jego ciała jest nieco mniejsza, a ubarwienie wyróżnia się niewielkimi ciemnymi plamami, które tworzą mozaikowy wzór, gatunek nie posiada żółtych plam za głową (mogą być słabo widoczne u młodych osobników)
  • gniewosz plamisty - dorosłe osobniki osiągają zazwyczaj długość 60-70 cm, ubarwienie grzbietu może być szare, brązowe lub rude. Na głowie można zaobserwować ciemną plamę tworzącą kształt litery "V" lub "U". Z wyglądu przypomina nieco żmiję zygzakowatą 
  • wąż Eskulapa - jest to najrzadszy wąż i jednocześnie najdłuższy - może liczyć nawet 2 m długości. Ma smukłe ciało o jednolitym ubarwieniu - jasnobrązowe lub oliwkowobrązowe, z jaśniejszym brzuchem 

Boisz się węży? Zapraszamy do udziału w sondzie oraz do komentowania.

Więcej o: